Terugblik: Online praatprogramma Dag van de Logopedie
Op 6 maart organiseerde de NVLF een online praatprogramma over de verrijking van de taalomgeving van kinderen. Ouders, logopedisten, leerkrachten en andere professionals gingen met elkaar in gesprek over actuele thema’s als schermgebruik, meertaligheid en de rol van ouders in taalontwikkeling.
Belangrijkste inzichten en tips
Schermgebruik en taalontwikkeling
Schermen maken steeds vaker deel uit van het dagelijks leven van jonge kinderen. Hoewel sommige ouders en professionals zien dat kinderen via filmpjes nieuwe woorden leren, waarschuwen experts dat echte interactie essentieel blijft voor een goede taalontwikkeling.
- Actief versus passief gebruik: Alleen naar een scherm kijken draagt weinig bij aan de taalontwikkeling. Samen kijken, benoemen wat er gebeurt en erover praten helpt wél. Videobellen kan bijvoorbeeld een positieve manier zijn om taalvaardigheid te stimuleren.
- Balans in schermtijd: Te veel schermgebruik kan leiden tot minder echte gesprekken, wat de taalontwikkeling vertraagt. Deskundigen adviseren om schermtijd te beperken tot 20-30 minuten per dag voor jonge kinderen en hierover duidelijke afspraken te maken.
- Rol van ouders: Niet alleen de schermtijd van kinderen is van invloed, maar ook die van ouders zelf. Kinderen imiteren hun ouders, dus bewust omgaan met telefoongebruik in het bijzijn van kinderen is belangrijk.
De rol van ouders en omgeving
Taalontwikkeling begint thuis en in de eerste levensjaren leggen ouders de basis. Maar ook kinderopvang en scholen spelen een belangrijke rol in het stimuleren van een taalrijke omgeving.
- Dagelijkse interactie is de sleutel: Taal leren hoeft niet ingewikkeld te zijn. Voorlezen, samen koken, spelletjes spelen en boodschappen doen bieden natuurlijke momenten om taal te oefenen.
- Sluit aan bij ouders: Niet alle ouders voelen zich prettig bij voorlezen, maar praten over dagelijkse bezigheden kan net zo waardevol zijn. Professionals kunnen helpen door praktische tips te geven die aansluiten bij de leefwereld van het gezin.
- Kansengelijkheid: Een beperkte woordenschat op jonge leeftijd kan op latere leeftijd leiden tot leerachterstanden. Daarom is het belangrijk om ouders te ondersteunen en samen te zoeken naar manieren om taalontwikkeling te stimuleren, zonder daarbij te oordelen.
Meertaligheid is een verrijking
Veel ouders maken zich zorgen of hun kind verward raakt door het spreken van meerdere talen. Uit onderzoek blijkt echter dat meertaligheid juist een voordeel is en een bredere cognitieve ontwikkeling stimuleert.
- Moedertaal behouden: Het blijven spreken van de moedertaal is belangrijk voor de band tussen ouder en kind én helpt bij het leren van nieuwe talen, waaronder het Nederlands.
- Alles telt mee: De woorden die een kind kent in verschillende talen vormen samen de totale woordenschat. Het is dus geen probleem als een kind in de ene taal meer woorden kent dan in de andere.
- Meertalige materialen: Voorleesboeken en liedjes in verschillende talen helpen kinderen om hun taalvaardigheid spelenderwijs te ontwikkelen.
Toekomst en technologie
Nieuwe technologieën zoals AI en spraakgestuurde apps kunnen logopedisten en ouders ondersteunen bij taalontwikkeling, maar ze vervangen geen persoonlijke interactie.
- Hulpmiddelen bewust inzetten: Apps en digitale tools kunnen helpen om taal op een speelse manier te oefenen, maar moeten interactief zijn en geen vervanging voor gesprekken met ouders en professionals.
- Pas op voor ‘beloningen’: Sommige educatieve apps richten zich vooral op het verzamelen van punten of muntjes, wat de focus verlegt van leren naar presteren. Het is belangrijk dat kinderen plezier houden in taal zonder afhankelijk te worden van digitale prikkels en beloningen.
Terugkijken
Heb je het praatprogramma gemist of wil je het nog eens terugzien? Dat kan via de link hieronder. Tijdens het programma gingen verschillende deskundigen in gesprek over het belang van een rijke taalomgeving. Aan tafel zaten:
- Dr. Evelien Dirks, bijzonder hoogleraar aan Tilburg University en programmaleider bij de NSDSK, expert op het gebied van taalontwikkeling bij dove en slechthorende kinderen.
- Prof. dr. Ellen Gerrits, hoogleraar logopediewetenschap, gespecialiseerd in taalontwikkelingsstoornissen en de impact van schermtijd.
- Dr. Caroline Junge, universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht, onderzoekt de invloed van de vroege taalomgeving op taalontwikkeling.
- Dr. Inge Klatte, onderzoeker oudergerichte samenwerking in de logopedische behandeling voor kinderen met spraak- en taalproblemen.
- Astrid Roest, coördinator logopedie bij GGD Zaanstreek-Waterland, expert in meertaligheid en oudervoorlichting.
- Ingrid Singer, onderzoeker taalontwikkelingsstoornissen, met focus op sociaaleconomische achtergronden en participatie.
- Jente Timmer, taaladviseur en Hanen-logopedist, gespecialiseerd in ouder-kind interacties en speelse taalontwikkeling.
- Dr. Marion van den Heuvel, universitair hoofddocent bij Tilburg University, gespecialiseerd in babybreinontwikkeling en taalstimulering.
Meer weten?
Het volledige praatprogramma is terug te kijken via deze link.
Ook in de chat tijdens het programma deelden deelnemers handige tips met elkaar. Een samenvatting ervan, vind je hier.